Khi sang Đức học tập, làm việc hoặc định cư, rất nhiều người Việt gặp phải những cú “sốc văn hóa” vì sự khác biệt lớn trong lối sống, giao tiếp và quan niệm xã hội. Hiểu trước những khác biệt này sẽ giúp bạn chuẩn bị tâm lý tốt hơn và hòa nhập nhanh hơn.
Dưới đây là 7 cú sốc văn hóa Đức phổ biến nhất và cách để người Việt thích nghi hiệu quả.
Nếu bạn từng quen với việc “trễ 5–10 phút cũng không sao” thì ở Đức, đây là điều tối kỵ. Người Đức coi thời gian là tài sản và việc trễ hẹn đồng nghĩa với thiếu tôn trọng.
Người Việt thường linh hoạt về thời gian trong đa số các buổi hẹn hoặc công việc. Trong khi đó, người Đức lên lịch chính xác từng phút và luôn cố gắng làm đúng theo lịch, bất kể trời mưa, trời lạnh hay tắc đường.
Luôn đến sớm 5–10 phút cho mọi cuộc hẹn.
Sử dụng app giao thông (Deutsche Bahn, Google Maps).
Nếu trễ chỉ 2–3 phút, hãy nhắn tin hoặc gọi báo ngay.
Việc đúng giờ không chỉ giúp bạn tạo ấn tượng tốt mà còn thể hiện sự chuyên nghiệp trong mắt người Đức.
Một trong những cú sốc văn hóa Đức lớn nhất là cách giao tiếp trực diện. Người Đức không thích kiểu nói “ý tứ”, mà đi thẳng vào vấn đề. Họ đánh giá sự rõ ràng là dấu hiệu của sự tôn trọng.
Người Việt quen dùng lời nói mềm mại, đôi khi nói giảm nói tránh để giữ hòa khí. Khi nghe người Đức góp ý thẳng, một số bạn có thể cảm thấy bị “chê trách” hay “khó chịu”.
Hãy hiểu rằng đó là phong cách giao tiếp, không phải thô lỗ.
Trả lời trực tiếp như: “Có”, “Không”, “Tôi nghĩ rằng…”.
Đưa ra ý kiến rõ ràng khi làm việc nhóm hoặc trong lớp học.
Sự thẳng thắn giúp công việc hiệu quả hơn và tránh hiểu lầm – điều mà người Đức rất coi trọng.
Người Đức tôn trọng quyền riêng tư hơn nhiều quốc gia khác. Những câu hỏi rất bình thường trong văn hóa Việt như tuổi, lương, hôn nhân… lại bị xem là “xâm phạm”.
Với người Việt, hỏi thăm đời sống cá nhân là cách để thể hiện sự quan tâm. Nhưng ở Đức, các chủ đề này chỉ được chia sẻ khi người kia muốn.
Không hỏi tuổi, lương, tôn giáo hoặc chính trị nếu không được đề cập trước.
Không xem điện thoại, hồ sơ hoặc đồ cá nhân của người khác.
Duy trì khoảng cách đứng khi nói chuyện.
Tôn trọng ranh giới cá nhân sẽ giúp bạn dễ dàng xây dựng mối quan hệ tốt với người Đức.
Người Đức rất yêu sự yên tĩnh. Phần lớn người Việt khi mới sang có thể bị nhắc nhở vì nói lớn hoặc ăn uống phát ra tiếng trong khuôn viên công cộng.
Ở Việt Nam, không gian công cộng thường ồn ào, nói chuyện to rất quen thuộc. Nhưng tại Đức, điều này bị coi là làm phiền người khác.
Giảm âm lượng khi nói chuyện ở tàu điện, bus, siêu thị.
Không bật loa ngoài, xem video không đeo tai nghe.
Ăn uống nhẹ nhàng, tránh phát ra tiếng.
Sự tôn trọng không gian chung là một nét văn hóa quan trọng trong xã hội Đức.
Một trong những cú sốc văn hóa Đức khiến nhiều bạn choáng nhất chính là hệ thống luật lệ rõ ràng và chặt chẽ. Từ việc phân loại rác, đi bộ đúng làn đường, giữ yên lặng sau 22h đến trả sách đúng hạn – mọi thứ đều theo quy định.
Ở Việt Nam, chúng ta quen xử lý tình huống linh hoạt tùy hoàn cảnh. Ở Đức, luật là luật. Vi phạm có thể bị phạt tiền hoặc cảnh cáo, kể cả lỗi nhỏ.
Tìm hiểu quy định ở bang mình sống.
Hỏi nhân viên, giáo viên hoặc bạn bè khi không chắc.
Tôn trọng hệ thống pháp luật, không “phá lệ” như thói quen ở nhà.
Khi tuân thủ luật, bạn sẽ tránh được rủi ro và sống thoải mái hơn nhiều.
Khi làm việc ở Đức, bạn sẽ nhận ra rằng người Đức rất nghiêm túc trong việc phân chia giữa “thời gian làm việc” và “thời gian riêng tư”.
Người Việt có thói quen làm việc linh hoạt, gọi điện giờ nào cũng được. Nhưng tại Đức, sau giờ làm, họ không muốn ai gọi điện công việc, trừ khi cực kỳ khẩn cấp.
Dùng email thay vì nhắn tin ngoài giờ.
Không hỏi chuyện cá nhân của đồng nghiệp nếu họ không chia sẻ.
Tập tôn trọng thời gian nghỉ ngơi của người khác.
Điều này giúp môi trường làm việc ở Đức minh bạch và ít áp lực.
Ở Đức, xếp hàng là nguyên tắc bất di bất dịch. Bất kể bạn mua vé tàu, thanh toán siêu thị hay lấy đồ ăn, tất cả đều phải theo hàng.
Người Việt thường quen chen nhẹ hoặc “xin chút” để nhanh hơn. Ở Đức, hành động này bị xem là bất lịch sự.
Quan sát hàng và đứng đúng vị trí.
Không chen ngang dù bạn vội.
Luôn nói “Entschuldigung” nếu lỡ va chạm người khác.
Điều này giúp giữ trật tự và đảm bảo ai đến trước phục vụ trước – nguyên tắc rất quan trọng trong xã hội Đức.
Học tiếng Đức hàng ngày – hiểu ngôn ngữ giúp hiểu văn hóa.
Tham gia hội nhóm Việt – Đức, câu lạc bộ, hoạt động trường.
Tôn trọng sự khác biệt, không so sánh “ở Việt Nam thì…”.
Giữ thái độ cởi mở, sẵn sàng học hỏi và lắng nghe.
Chấp nhận áp lực ban đầu, vì ai khi sang cũng gặp cú sốc văn hóa.
Thích nghi văn hóa cần thời gian, nhưng chỉ cần bạn kiên trì và chủ động, cuộc sống ở Đức sẽ trở nên nhẹ nhàng và dễ chịu hơn rất nhiều.
Văn hóa và xã hội Đức có nhiều điểm khác biệt so với Việt Nam, nhưng đó cũng là cơ hội để mỗi người trưởng thành, chuyên nghiệp hơn và sống có nguyên tắc hơn. Việc hiểu trước những cú sốc văn hóa Đức sẽ giúp bạn chuẩn bị tâm lý tốt, tránh bỡ ngỡ và hòa nhập nhanh khi sang học tập hoặc làm việc.
